Không đăng ký kết hôn, ai sẽ được quyền nuôi con khi chia tay?

Câu hỏi:

Vợ chồng sống chung 5 năm nhưng không đăng ký kết hôn, đã có 01 người con chung 4 tuổi. Nay vợ chồng không muốn sống chung nữa, khi chia tay thì ai sẽ được quyền nuôi con?

Trả lời:

Không đăng ký kết hôn, không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng

Chiếu theo khoản 1 Điều 14 Luật Hôn nhân & gia đình 2014 thì nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Quyền, nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo quy định tại Điều 15 và Điều 16 của Luật này.

Mặc dù không đăng ký kết hôn, nhưng giữa hai người đã có con chung, vậy việc nuôi con khi hai bên chia tay sẽ thuộc về bên nào?

Theo khoản 1 Điều 39 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền nhân thân trong hôn nhân và gia đình như sau: “Con sinh ra không phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân của cha, mẹ đều có quyền và nghĩa vụ như nhau đối với cha, mẹ của mình”. Điều này có nghĩa là trẻ em sinh ra khi cha mẹ có hôn nhân với nhau hay không cũng không làm thay đổi quyền và nghĩa vụ giữa cha mẹ con với nhau.

Cụ thể, tại Điều 15 Luật Hôn nhân & gia đình 2014 thì quyền, nghĩa vụ giữa nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng và con được giải quyết theo quy định của Luật HNGĐ 2014 về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con. Việc này đảm bảo cho trẻ được hưởng đầy đủ các quyền được nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục,… giống như tất cả các trẻ em khác, dù cha mẹ không có hôn nhân với nhau.

Trong trường hợp có tranh chấp với nhau về quyền nuôi con khi hai bên chia tay, thì tòa án sẽ dựa trên các cơ sở sau để đánh giá khả năng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con của từng bên và xem xét trao quyền nuôi con cho bên nào. Đó là các cơ sở:

• Cha, mẹ có thỏa thuận về việc giao cho một bên trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
• Điều kiện về vật chất đầy đủ (điều kiện tài chính để đáp ứng các nhu cầu sống thiết yếu của con như ăn, mặc, ngủ, lưu trú, học tập…);
• Điều kiện về tinh thần được đảm bảo (như có thời gian trực tiếp chăm sóc, giáo dục con, môi trường sống lành mạnh…)

Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn được quy định cụ thể tại Điều 81 Luật Hôn nhân & gia đình 2014
1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Như vậy, hai bên có thể thỏa thuận về người nuôi con, nghĩa vụ, quyền của các bên khi không chung sống với nhau nữa. Trong trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ căn cứ vào quyền lợi của con để giao con cho người nào trực tiếp nuôi dưỡng.

Xem thêm:

Thủ tục giành quyền nuôi con sau ly hôn

3 Mốc tuổi quan trọng về Quyền nuôi con khi ly hôn

Mẹ bỉm sữa muốn giành quyền nuôi con thì cần làm gì?