Theo quy định tại Điều 29 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì các nguyên tắc chung về chế độ tài sản của vợ chồng bao gồm:
– Nguyên tắc bình đẳng trong quan hệ về tài sản giữa vợ và chồng
Vợ, chồng bình đẳng với nhau về quyền, nghĩa vụ trong việc tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung; không phân biệt giữa lao động trong gia đình và lao động có thu nhập. Có nghĩa là vợ và chồng đều có quyền, nghĩa vụ và địa vị pháp lý ngang nhau trong việc tạo ra tài sản, nắm giữ, chi phối tài sản, hưởng các hoa lợi, lợi tức từ tài sản hay chuyển giao, từ bỏ quyền sở hữu, quyền tiêu dùng hoặc tiêu hủy tài sản đó. Điều luật này cũng công nhận sự công bằng, bình đẳng giữa lao động trong gia đình như các công việc nội trợ, chăm sóc con cái,… với lao động tạo ra thu nhập ở ngoài xã hội nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của vợ và chồng.
– Nguyên tắc đảm bảo nhu cầu thiết yếu của gia đình
Nhu cầu thiết yếu có thể được hiểu là nhu cầu sinh hoạt thông thường về ăn, mặc, ở, học tập, khám bệnh, chữa bệnh và nhu cầu sinh hoạt thông thường khác không thể thiếu cho cuộc sống của mỗi người, mỗi gia đình. Căn cứ quy định tại Điều 30 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 về quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng trong việc đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình, cụ thể:
“1. Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ thực hiện giao dịch nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình.
2. Trong trường hợp vợ chồng không có tài sản chung hoặc tài sản chung không đủ để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình thì vợ, chồng có nghĩa vụ đóng góp tài sản riêng theo khả năng kinh tế của mỗi bên.”
Theo đó, vợ, chồng dù lựa chọn áp dụng chế độ tài sản nào, có tài sản chung hay không thì việc đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình vẫn là trách nhiệm của cả hai bên vợ chồng. Nguyên tắc này khẳng định sự ngang nhau về trách nhiệm của vợ chồng đối với gia đình, khắc phục việc ỷ lại cho đối phương, thiếu trách nhiệm với gia đình.
– Nguyên tắc đảm bảo lợi ích hợp pháp của vợ, chồng, thành viên khác trong gia đình và người khác:
Việc thực hiện quyền, nghĩa vụ về tài sản của vợ chồng mà xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, chồng, gia đình và của người khác thì phải bồi thường.
